Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã trở thành lực đẩy quan trọng giúp kinh tế nông thôn của tỉnh chuyển mình rõ nét – đây là nội dung chính được nhấn mạnh từ Báo cáo của UBND tỉnh Đồng Tháp về việc thực hiện Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025. Từ một tỉnh có truyền thống lịch sử – văn hóa lâu đời với thế mạnh nông nghiệp hàng hóa, Đồng Tháp đã tận dụng lợi thế tự nhiên, sản vật bản địa và sự sáng tạo của người dân để hình thành hệ sinh thái sản phẩm OCOP đa dạng, chất lượng và mang đậm bản sắc vùng đất Sen Hồng.

Ngay từ khi triển khai chương trình, tỉnh xác định OCOP không chỉ là hoạt động phát triển sản phẩm, mà là quá trình chuyển đổi tư duy sản xuất, đưa nông dân từ mô hình nhỏ lẻ sang sản xuất theo chuỗi giá trị có tiêu chuẩn, quy chuẩn và truy xuất nguồn gốc. Báo cáo nhấn mạnh, OCOP đã góp phần khơi dậy tiềm năng đất đai, sản vật, giá trị văn hóa, từ đó hình thành các sản phẩm mang “đa giá trị”, gắn kết giữa nông nghiệp, dịch vụ và phát triển kinh tế địa phương.
Kết quả đạt được vượt xa kỳ vọng. Toàn tỉnh hiện có 1.002 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, đưa Đồng Tháp đứng thứ hai khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Đáng chú ý, Đồng Tháp đã có 4 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia, gồm hạt sen sấy Nam Huy, trà mãng cầu xiêm Travipha và bột ca cao Xuân Ron. Những sản phẩm này không chỉ thể hiện thế mạnh nông nghiệp mà còn trở thành “đại sứ văn hóa” của vùng đất Sen Hồng, góp phần nâng tầm thương hiệu địa phương.
Cùng với phát triển sản phẩm, tỉnh đẩy mạnh xúc tiến thương mại và quảng bá đặc sản. Theo báo cáo, 100% sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên đã được đưa lên sàn thương mại điện tử; 82% xuất hiện trên các sàn lớn; 15% sản phẩm đã xuất khẩu thành công sang những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản và EU. Việc thành lập Trung tâm giới thiệu đặc sản Đồng Tháp tại Hà Nội, Phú Quốc và Hợp tác xã Đặc sản Đồng Tháp giúp gia tăng kết nối, tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm, tiếp cận thị trường miền Bắc và khách du lịch trong, ngoài nước.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra một số tồn tại đáng chú ý. Số lượng sản phẩm đạt chuẩn 5 sao vẫn còn ít so với tiềm năng. Nhiều chủ thể OCOP là hộ kinh doanh cá thể, quy mô nhỏ, hạn chế về năng lực quản trị, thương hiệu và bao bì chưa đồng bộ. Liên kết chuỗi giữa sản xuất – chế biến – tiêu thụ còn lỏng lẻo, khiến việc mở rộng thị trường gặp khó khăn. Đây được xem là những điểm nghẽn cần giải pháp đồng bộ trong giai đoạn tới.
Hướng tới giai đoạn 2026 – 2030, tỉnh định hướng phát triển OCOP theo chiều sâu và bền vững. Đồng Tháp đặt trọng tâm vào nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng cho sản phẩm, gắn phát triển OCOP với xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế xanh. Trong đó, ba quan điểm lớn được quán triệt: phát triển OCOP gắn với nâng cao thu nhập người dân; thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng, hợp tác xã và doanh nghiệp.
Kinh tế tuần hoàn sẽ được đẩy mạnh thông qua các mô hình sản xuất thân thiện môi trường, tận dụng phụ phẩm, giảm rác thải và bảo tồn hệ sinh thái nông thôn. Tỉnh cũng khuyến khích hợp tác xã, doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia sâu vào chuỗi giá trị OCOP, tăng khả năng liên kết thị trường, đồng thời giữ chân lao động nông thôn, đặc biệt tại khu vực biên giới.
Nhà nước tiếp tục giữ vai trò kiến tạo, đồng hành và hỗ trợ. Hệ thống chính trị, nhất là cấp xã, sẽ tăng cường trách nhiệm trong triển khai chương trình; địa phương ưu tiên hoàn thiện chính sách hỗ trợ tín dụng, khoa học – công nghệ, chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu và xúc tiến thương mại. Đây là nền tảng quan trọng để OCOP đi vào chiều sâu, bền vững và hiệu quả hơn.