Trong bối cảnh tỉnh Thái Nguyên được sắp xếp lại đơn vị hành chính, hình thành địa bàn rộng hơn 8.375 km² với dân số khoảng 1,8 triệu người, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã trở thành một trong những hướng đi quan trọng để khai thác những lợi thế mới. Theo Báo cáo “Kết quả triển khai Chương trình OCOP và phát triển du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, đề xuất một số định hướng, giải pháp trong thời gian tới” của UBND tỉnh Thái Nguyên, việc chủ động ban hành các nghị quyết, đề án và cơ chế hỗ trợ đã tạo nền tảng vững chắc giúp OCOP lan tỏa nhanh chóng trong toàn tỉnh.
Kết quả nổi bật nhất là sự tăng trưởng mạnh mẽ của hệ sinh thái sản phẩm. Đến nay, Thái Nguyên đã có 561 sản phẩm OCOP, trong đó 10 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia, xếp thứ ba cả nước, và 113 sản phẩm đạt 4 sao. Số lượng chủ thể tham gia cũng mở rộng với 323 đơn vị, mà phần lớn là hợp tác xã – chiếm tới 68,4%, cho thấy vai trò ngày càng rõ của kinh tế tập thể trong phát triển sản phẩm nông thôn.
OCOP không chỉ tạo ra thêm nhiều sản phẩm chất lượng cao mà còn khơi dậy được giá trị văn hóa và câu chuyện bản địa vốn tiềm ẩn trong mỗi làng nghề. Nhiều sản phẩm đã trở thành biểu tượng văn hóa nhỏ, giúp du khách và thị trường nhận diện rõ nét đặc trưng vùng miền. Cùng với đó là sự thay đổi trong tư duy sản xuất: các chủ thể, đặc biệt là hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ, chuyển từ sản xuất manh mún sang mô hình liên kết chuỗi giá trị khép kín; chú trọng phát triển vùng nguyên liệu, nâng cao chất lượng và cải thiện bao bì theo hướng thân thiện môi trường. Báo cáo của tỉnh ghi nhận hơn 60,7% chủ thể OCOP tăng doanh thu bình quân 17,6%/năm, trong khi giá bán sản phẩm sau khi được công nhận OCOP tăng khoảng 12%, khẳng định tác động tích cực của chương trình đến thu nhập người dân.
Dù vậy, những thách thức vẫn tồn tại. Hoạt động truyền thông chưa đủ mạnh để đưa sản phẩm OCOP đến gần hơn với người tiêu dùng; tiềm năng vùng miền chưa được khai thác tương xứng; bộ tiêu chí còn nhiều nội dung định tính; và công tác xúc tiến thương mại còn thiếu điểm nhấn. Báo cáo chỉ rõ rằng tốc độ tăng sản phẩm nhanh nhưng thiếu bền vững và việc xây dựng hồ sơ OCOP vẫn phụ thuộc nhiều vào tư vấn, dẫn đến tính chủ động của các chủ thể chưa cao.
Hướng tới giai đoạn 2026 – 2030, tỉnh đặt mục tiêu tiếp tục mở rộng và nâng chất cho hệ thống sản phẩm hiện có. Thái Nguyên kỳ vọng sẽ có thêm ít nhất 150 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên, đồng thời nâng cấp hơn một nửa số sản phẩm đã được phân hạng. Việc phát triển thêm các sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia cũng được xem là nhiệm vụ trọng tâm. Tỉnh định hướng đưa tỷ lệ hợp tác xã và doanh nghiệp tham gia OCOP lên trên 90%, khuyến khích phụ nữ và người dân tộc thiểu số giữ vai trò điều hành trong các chủ thể sản xuất, đồng thời thúc đẩy loại hình OCOP xanh – phát triển chuỗi giá trị theo mô hình kinh tế tuần hoàn gắn với vùng nguyên liệu ổn định.
Cùng với đó, việc đưa 80% chủ thể OCOP tham gia các kênh bán hàng hiện đại được xem là bước chuyển quan trọng để sản phẩm tiếp cận thị trường mới. Sự gắn kết giữa OCOP với các chương trình mục tiêu quốc gia, quá trình chuyển đổi số trong sản xuất và quản lý, hay việc phục dựng làng nghề truyền thống cũng sẽ tiếp tục được triển khai mạnh mẽ. Tỉnh coi công tác đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao nhận thức và thay đổi tư duy phát triển kinh tế nông thôn là nền tảng để OCOP đi vào chiều sâu.
Với những kết quả đã đạt được, cùng định hướng rõ ràng cho giai đoạn tới, Thái Nguyên đang thể hiện quyết tâm đưa OCOP trở thành trụ cột phát triển kinh tế nông thôn. Chương trình không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần định hình diện mạo mới cho nông thôn.
.svg){kind=icon}
