Trong bức tranh phát triển nông thôn mới, phụ nữ không chỉ là người gìn giữ giá trị văn hóa bản địa mà còn là chủ thể năng động trong sản xuất, kinh doanh. Họ đang góp phần quan trọng vào sự thành công của Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) – một trụ cột trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng gia tăng giá trị, khơi dậy tiềm năng và xây dựng thương hiệu cho sản vật địa phương.
Tham luận của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tại một hội nghị được tổ chức mới đây cho biết, hiện nay hơn 60% lao động nông thôn là phụ nữ. Họ không chỉ trực tiếp sản xuất mà còn tham gia quản lý hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp nhỏ ở địa phương. Đáng chú ý, phụ nữ chiếm tới 40% số chủ thể OCOP trên cả nước, nhiều vùng có tỷ lệ cao như miền núi Bắc Trung Bộ đạt 50,6%, miền núi phía Bắc 43,4%, Tây Nguyên 45,2%. Những con số này phản ánh vai trò ngày càng rõ nét của phụ nữ trong việc đưa sản phẩm địa phương lên tầm cao mới.
Các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ đã triển khai hàng loạt hoạt động hỗ trợ thiết thực, từ tư vấn, đào tạo khởi nghiệp, tiếp cận tài chính, đến hướng dẫn xây dựng thương hiệu, kết nối thị trường. Thông qua Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017–2025”, hơn 118.000 phụ nữ đã được hỗ trợ khởi sự, 130.000 lượt được tư vấn thành lập doanh nghiệp. Nhiều ý tưởng sản xuất nông nghiệp, làng nghề truyền thống đã trở thành sản phẩm OCOP 3–4 sao, góp phần nâng cao thu nhập, tạo việc làm bền vững tại địa phương.
Từ năm 2022 đến giữa 2025, các cấp Hội đã hỗ trợ thành lập mới 666 hợp tác xã (HTX), nâng tổng số HTX do phụ nữ tham gia quản lý lên hơn 1.600 đơn vị và trên 10.000 tổ hợp tác đang duy trì hoạt động hiệu quả. Nhiều mô hình tiêu biểu như HTX Dược liệu ATC (Ninh Bình), HTX bún miến Đa Mai (Bắc Ninh), HTX nông sản Phú Thọ, hay HTX chế biến hải sản Phú Khương (Hà Tĩnh) đã đạt chuẩn OCOP, khẳng định chất lượng và thương hiệu địa phương.
Thông qua OCOP, phụ nữ nông thôn đã chuyển mình từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình liên kết chuỗi giá trị – có truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn hóa chất lượng và tiếp cận thị trường rộng hơn. Không chỉ tạo việc làm tại chỗ, các sản phẩm OCOP còn giúp phụ nữ chủ động hơn về kinh tế, nâng cao vị thế trong gia đình và xã hội.
Tuy nhiên, hành trình ấy không ít thách thức. Nhiều phụ nữ vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận vốn do thiếu tài sản thế chấp; quy mô sản xuất nhỏ khiến khả năng cạnh tranh thấp. Trình độ quản lý, kỹ năng marketing và ứng dụng chuyển đổi số còn hạn chế khiến việc xây dựng thương hiệu, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm gặp nhiều trở ngại. Đặc biệt, gánh nặng kép giữa việc làm kinh tế và chăm sóc gia đình khiến họ ít có cơ hội tham gia đào tạo, xúc tiến thương mại.
Nhằm tháo gỡ khó khăn, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đang triển khai loạt giải pháp mới: thúc đẩy ứng dụng chuyển đổi số trong chuỗi giá trị, thí điểm mô hình “Tổ phụ nữ kinh doanh số” và “Chợ số – Nông thôn số” giúp hội viên quảng bá sản phẩm trên nền tảng thương mại điện tử; tiếp tục thực hiện Đề án Hỗ trợ HTX do phụ nữ tham gia quản lý đến năm 2030 để mở rộng quy mô sản xuất và tạo việc làm ổn định.
Song song, Hội phối hợp với Ngân hàng Chính sách Xã hội và Ngân hàng Agribank mở rộng tín dụng, khuyến khích sử dụng ngân hàng số, ví điện tử, thanh toán không tiền mặt, giúp phụ nữ tiếp cận tài chính an toàn, thuận tiện. Các mô hình tài chính vi mô như Tổ chức Tài chính vi mô Tình Thương (TYM) tiếp tục được mở rộng, tạo nguồn lực ổn định cho phụ nữ nông thôn phát triển sản xuất.
Bên cạnh hỗ trợ vật chất, công tác tuyên truyền, tôn vinh các điển hình phụ nữ OCOP thành công cũng được chú trọng. Nhiều hội chợ, sự kiện OCOP có khu vực dành riêng cho phụ nữ, giúp họ quảng bá sản phẩm, kết nối thị trường, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp sáng tạo.
Có thể nói, OCOP không chỉ là chương trình phát triển kinh tế, mà còn là công cụ trao quyền kinh tế cho phụ nữ, giúp họ trở thành lực lượng tiên phong trong xây dựng nông thôn mới hiện đại, văn minh. Khi phụ nữ được tiếp cận vốn, công nghệ và thị trường, họ không chỉ nâng cao thu nhập mà còn khẳng định năng lực quản trị, vai trò lãnh đạo cộng đồng, góp phần thúc đẩy bình đẳng giới và phát triển bền vững nông thôn Việt Nam.
.svg){kind=icon}
