
Xây dựng nông thôn mới với xuất phát điểm thấp
Nghệ An là tỉnh có diện tích lớn (hơn 16.486 km2), với 83% diện tích là đồi núi, có 4 huyện nghèo và 76 xã khu vực III. Do đó, việc triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới gặp không ít khó khăn.
Xuất phát điểm xây dựng nông thôn mới của tỉnh rất thấp: Năm 2010, bình quân chỉ đạt 3,64 tiêu chí/xã, có 50 xã không đạt tiêu chí nào; Tỷ lệ hộ nghèo khá cao (theo chuẩn nghèo đa chiều năm 2021 là 7,8%,); Sản xuất nông nghiệp, công nghiệp dịch vụ khu vực nông thôn còn nhỏ lẻ, hiệu quả thấp; Các hình thức tổ chức sản xuất ở nông thôn đổi mới còn chậm.
Trong khi đó, nhận thức của một số bộ phận cán bộ, Đảng viên và nhân dân về xây dựng nông thôn mới chưa đầy đủ, nhất là vai trò “chủ thể” của cộng đồng dân cư nông thôn.
Xác định xây dựng nông thôn mới là quá trình liên tục, lâu dài, có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc, là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt, toàn bộ hệ thống chính trị của tỉnh Nghệ An đã tích cực, đồng lòng vượt khó.
Sau gần 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã thu được nhiều kết quả tích cực.
Cụ thể, toàn tỉnh có 275/362 xã đạt chuẩn nông thôn mới (đạt 75,97%), trong đó 102/319 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (đạt 37,09%), 16 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu (đạt 5,81%); 10 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới; 1 huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (Nam Đàn); 223 thôn/bản đạt chuẩn nông thôn mới.
Tỉnh cũng đã có 737 sản phẩm OCOP. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đến hết năm 2024 là 47,184 triệu đồng/người/năm, tăng 11,684 triệu đồng/người/năm so với năm 2021. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều năm 2024 là 4,16%, giảm 3,64% so với năm 2021.

Kinh nghiệm vượt khó
Báo cáo tại Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, UBND tỉnh Nghệ An nhấn mạnh: “Nhìn lại chặng đường thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới vừa qua, mỗi người dân Nghệ An đều cảm nhận rõ những đổi thay ngay trong từng gia đình, từng ngõ xóm đến cộng đồng dân cư. Sự thay đổi đó được kết tinh từ sự đồng lòng, chung sức của cả hệ thống chính trị và người dân. Tất cả đều hướng đến cốt lõi là không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân”.
Một số kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn cũng đã được tỉnh Nghệ An chia sẻ với các địa phương khác.
Một là phải làm tốt công tác tuyên truyền sâu rộng để nâng cao nhận thức trong cộng đồng dân cư về mục đích yêu cầu, nội dung, phương pháp tổ chức thực hiện, các cơ chế chính sách của Nhà nước để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Quá trình xây dựng nông thôn mới phải thật sự do người dân nông thôn làm chủ thể, huy động nội lực là chính, có sự hỗ trợ một phần của Nhà nước mới thành công và bền vững.
Hai là coi trọng công tác xây dựng và đào tạo đội ngũ cán bộ nòng cốt ở các cấp, nhất là cấp thôn/bản. Nơi nào có cán bộ tốt, nơi đó có phong trào mạnh.
Ba là xác định việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân là tiền đề để thực hiện các tiêu chí khác. Các cấp, ngành cần có cách làm chủ động, sáng tạo, phù hợp với điều kiện, đặc điểm của từng xã để đạt được mục tiêu.
Bốn là phải đa dạng hóa các nguồn lực, cách làm, tận dụng các tiềm năng, lựa chọn nội dung, mức độ huy động phù hợp với sức dân để thực hiện theo phương châm “Huy động nguồn lực từ cộng đồng là quyết định, sự tham gia của doanh nghiệp và xã hội là quan trọng, sự hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước là cần thiết”.
Năm là cần có sự tập trung chỉ đạo cụ thể, liên tục, đồng bộ và huy động được sự tham gia của cả hệ thống chính trị.
Sáu là việc ban hành hệ thống văn bản hướng dẫn chỉ đạo, cơ chế chính sách phải thiết thực, kịp thời tạo cho cơ sở chủ động trong quá trình thực hiện. Đối với vốn hỗ trợ từ ngân sách, nên dành phần lớn cho phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân.
Bảy là phải lấy tinh thần thi đua, kích cầu làm phương châm chủ đạo; làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, thi đua khen thưởng, nhân rộng mô hình, ghi danh, ghi công kịp thời. Công tác kiểm tra giám sát phải thực hiện thường xuyên và liên tục.
“Thực tế cho thấy, ở đâu có phân công nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể, tăng cường công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết thì ở đó chương trình đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả cao”, UBND tỉnh Nghệ An chia sẻ thêm.


