Bạo lực học đường – những hồi chuông cảnh báo
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trung bình mỗi năm cả nước xảy ra trên 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau, tương đương 5 vụ mỗi ngày học. Hơn 70% trong số đó xuất phát từ mâu thuẫn nhỏ, lời nói qua lại trên mạng xã hội.
Không ít vụ việc để lại hậu quả nặng nề. Có em sợ đến trường, trầm cảm, thậm chí tìm đến hành động tiêu cực. Bạo lực học đường gây tổn thương sâu sắc cho thể chất, tinh thần của trẻ và làm xói mòn giá trị nhân văn trong môi trường giáo dục.
Những năm gần đây, công tác tuyên truyền và giáo dục phòng ngừa bạo lực học đường được nhiều địa phương coi là nhiệm vụ trọng tâm trong bảo vệ trẻ em.
Tại Hà Nội, Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Thành đoàn triển khai chương trình “Trường học hạnh phúc – nói không với bạo lực” tại hàng trăm trường học. Mỗi trường thành lập tổ tư vấn tâm lý học đường, tổ chức chuyên đề kỹ năng kiểm soát cảm xúc, giải quyết mâu thuẫn bằng đối thoại. Sau hai năm triển khai, số vụ xô xát giữa học sinh giảm đáng kể. Nhiều em từng tham gia đánh bạn nay trở thành “đại sứ hòa giải”, chủ động lan tỏa tinh thần tích cực.
Ở Đà Nẵng, mô hình “Bạn giúp bạn” được Thành đoàn duy trì hiệu quả. Các nhóm học sinh tình nguyện được tập huấn kỹ năng lắng nghe, tư vấn, nhận diện dấu hiệu bị bắt nạt hay rối loạn tâm lý.
Tại Lào Cai, hơn 10.000 học sinh và phụ huynh vùng cao đã tham gia các buổi truyền thông cộng đồng về phòng chống bạo lực học đường. Những pano, video, tờ rơi bằng tiếng dân tộc giúp thông điệp “Trường học an toàn – trẻ em hạnh phúc” lan tỏa đến từng bản làng.
Tại TP.HCM, hàng trăm trường tổ chức cuộc thi “Học sinh nói không với bạo lực học đường” – nơi các em hóa thân vào nhân vật, tự dàn dựng tiểu phẩm, clip tuyên truyền.
Trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều chiến dịch như “Nói lời yêu thương”, “Không im lặng trước bạo lực” thu hút hàng triệu lượt tương tác. Những video ngắn, bài viết, bức tranh của học sinh phản ánh cách ứng xử văn minh, tôn trọng sự khác biệt. Mỗi nội dung tích cực được chia sẻ góp thêm tiếng nói cho phong trào “trường học an toàn, học sinh hạnh phúc”.
Trách nhiệm cộng đồng – sức mạnh bền vững
Phòng ngừa bạo lực học đường là nhiệm vụ của toàn xã hội. Gia đình, nhà trường, đoàn thể và truyền thông đều đóng vai trò quan trọng.
Ông Đặng Hoa Nam - Nguyên Cục trưởng Cục Trẻ em, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam từng cho biết, để giải quyết vấn đề bạo lực học đường, chúng ta không thể chỉ dựa vào một giải pháp riêng lẻ mà cần có một hệ thống các giải pháp đồng bộ, từ gia đình, nhà trường đến cộng đồng. Việc đầu tư vào các giải pháp phòng ngừa bạo lực học đường sẽ mang lại hiệu quả lâu dài hơn so với việc chỉ xử lý khi vấn đề đã xảy ra.
Thứ nhất, vai trò của người lớn trong việc hình thành nhân cách cho trẻ là vô cùng quan trọng. Nếu cha mẹ, thầy cô không thể hiện được những hành vi đúng đắn, không trang bị cho trẻ những kiến thức cần thiết để tránh xa những tác động tiêu cực từ xã hội, thì việc giáo dục đạo đức sẽ trở nên vô cùng khó khăn. Phụ huynh cần có những phương pháp nhắc nhở, cảnh báo các em khi tiếp cận với những sản phẩm độc hại, trang bị cho các em năng lực, kỹ năng cần thiết để chọn lọc thông tin, đề kháng trước những sản phẩm bạo lực, xấu độc.
Thứ hai, cần chú trọng hơn đến việc giáo dục học sinh về các kỹ năng sống, về cách giải quyết xung đột một cách hòa bình và xây dựng các mối quan hệ lành mạnh. Việc nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần cũng rất quan trọng để giúp học sinh đối phó với những áp lực trong cuộc sống.
Cùng với đó, hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang triển khai Đề án “Xây dựng trường học an toàn, lành mạnh, thân thiện giai đoạn 2023–2030”, hướng tới mục tiêu 100% cơ sở giáo dục có cán bộ tư vấn tâm lý và quy trình xử lý bạo lực minh bạch, hiệu quả.
Một môi trường học đường an toàn không phải chỉ là nơi vắng bóng bạo lực, mà là nơi trẻ cảm thấy được tôn trọng, được lắng nghe, được là chính mình. Khi thầy cô, phụ huynh và học sinh đều hành xử bằng tình thương và trách nhiệm, bạo lực sẽ dần mất chỗ đứng.
.svg){kind=icon}
