Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới, tỉnh Tuyên Quang xác định phát triển du lịch cộng đồng gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa và nâng cao thu nhập cho người dân là một trong những hướng đi bền vững, nâng cao chất lượng đời sống tại khu vực nông thôn, miền núi.
Phát triển mô hình du lịch cộng đồng
Những năm gần đây, mô hình du lịch cộng đồng gắn với hợp tác xã nông nghiệp đã được hình thành tại nhiều địa phương như Lâm Bình, Na Hang, Yên Sơn, Hàm Yên… Đây không chỉ là điểm sáng trong phát triển kinh tế - xã hội mà còn góp phần quan trọng vào việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Với lợi thế về thiên nhiên nguyên sơ, văn hóa đa dạng của các dân tộc Tày, Dao, Mông, Cao Lan… Tuyên Quang đang từng bước phát triển các loại hình du lịch homestay, trải nghiệm nông nghiệp, làng nghề, ẩm thực bản địa, thu hút ngày càng nhiều du khách.
Một trong những điểm nổi bật của du lịch cộng đồng tại Tuyên Quang là sự kết nối chặt chẽ giữa sản xuất nông nghiệp và dịch vụ du lịch. Nhiều hợp tác xã không chỉ sản xuất nông sản sạch mà còn tham gia tổ chức các hoạt động phục vụ khách du lịch như lưu trú, ăn uống, trải nghiệm văn hóa. Mô hình này giúp người dân không chỉ là nông dân mà còn trở thành hướng dẫn viên, đầu bếp, người làm dịch vụ, tạo việc làm, tăng thu nhập và phát triển kinh tế ngay tại quê hương.
Tại xã Thượng Lâm, huyện Lâm Bình, Hợp tác xã Homestay 99 Ngọn Núi là một trong những đơn vị tiên phong. Từ một mô hình tự phát, hợp tác xã đã trở thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới du lịch địa phương. Bên cạnh dịch vụ lưu trú, hợp tác xã còn tổ chức tắm lá thuốc, chèo thuyền kayak, tham quan làng nghề và thưởng thức đặc sản địa phương.
Hợp tác xã cũng liên kết với các hộ xung quanh để nuôi gà đồi, trồng rau sạch phục vụ du khách, hình thành chuỗi cung ứng khép kín, giúp nhiều hộ dân có việc làm ổn định. Mỗi năm, hợp tác xã đón khoảng 3.000 lượt khách, mang lại thu nhập trung bình hơn 20 triệu đồng/tháng cho mỗi thành viên, một thu nhập tương đối tốt với bà con vùng cao.
Tại xã Hồng Thái, huyện Na Hang, Hợp tác xã Sơn Trà đã kết hợp giữa sản xuất chè Shan tuyết và du lịch trải nghiệm. Du khách được tham gia vào các hoạt động như hái chè, sao chè và tìm hiểu quy trình chế biến truyền thống. Mô hình này vừa gia tăng giá trị sản phẩm chè, vừa tạo nét đặc trưng thu hút du khách.
Tăng cường công tác truyền thông
Sự phát triển của các hợp tác xã du lịch cộng đồng tại Tuyên Quang có được là nhờ sự hỗ trợ tích cực của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã tỉnh Tuyên Quang. Các cơ quan này thường xuyên tổ chức các chương trình tập huấn, đào tạo nghề, chuyển giao kỹ thuật, marketing, ứng dụng công nghệ số, xây dựng thương hiệu và xúc tiến thương mại đã giúp các hợp tác xã chuyển từ hoạt động tự phát sang chuyên nghiệp, bài bản hơn.
Nhiều hợp tác xã đã có sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Tiêu biểu như Hợp tác xã Homestay 99 Ngọn Núi đã xây dựng thành công sản phẩm OCOP 4 sao và đang hoàn tất thủ tục nâng hạng lên 5 sao – mở ra cơ hội mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Bên cạnh hỗ trợ kỹ thuật, công tác tuyên truyền cũng được đặc biệt chú trọng. Liên minh Hợp tác xã tỉnh phối hợp với chính quyền các địa phương triển khai nhiều hình thức truyền thông như: loa phát thanh cơ sở, tài liệu truyền thông, mạng xã hội, sinh hoạt chi bộ, họp thôn bản… nhằm nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển du lịch cộng đồng.
Nội dung tuyên truyền tập trung vào nâng cao ý thức bảo vệ cảnh quan, giữ gìn bản sắc văn hóa; khuyến khích người dân tham gia hợp tác xã, liên kết sản xuất; hỗ trợ xây dựng tour tuyến, quản trị dịch vụ, quảng bá số và tạo lập thương hiệu du lịch nông nghiệp.
Dù vẫn còn một số khó khăn về hạ tầng, nguồn nhân lực và khả năng tiếp cận công nghệ, nhưng cuộc sống của người dân nơi có hợp tác xã du lịch đang dần thay đổi. Nhiều hộ gia đình từ chỗ làm nông nghiệp nhỏ lẻ, thu nhập bấp bênh, nay đã có việc làm ổn định.
Việc đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia sẽ là chìa khóa quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu tại Tuyên Quang trong thời gian tới.