Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, công tác bảo vệ biên giới và quản lý cửa khẩu đang đối mặt với những thách thức mới. Để nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ biên giới, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao thương và xuất nhập khẩu, Bộ đội Biên phòng đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác kiểm soát xuất nhập cảnh, đặc biệt là tại các cửa khẩu.
Theo Nghị quyết số 57-NQ/TW (22/12/2024) của Bộ Chính trị, chuyển đổi số là một đột phá quan trọng trong phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, trong lĩnh vực quốc phòng và bảo vệ biên giới, việc ứng dụng công nghệ số giúp nâng cao năng lực quản lý và bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia.
Với vai trò chủ chốt trong bảo vệ an ninh trật tự khu vực biên giới, thời gian qua, Cục Cửa khẩu, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng không ngừng cải tiến, ứng dụng các hệ thống công nghệ thông minh để giám sát, quản lý biên giới và cửa khẩu. Chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc sử dụng các phần mềm quản lý hay hệ thống camera giám sát mà còn là một hệ thống đồng bộ, tích hợp các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), nhận dạng khuôn mặt và các giải pháp điện tử trong thủ tục biên phòng.
Một trong những thành tựu đáng chú ý trong công tác chuyển đổi số của Bộ đội Biên phòng là việc triển khai mô hình cửa khẩu thông minh, đặc biệt là tại các cửa khẩu trọng điểm như Hữu Nghị và Tân Thanh (Lạng Sơn). Đây là những cửa khẩu đầu tiên áp dụng hệ thống tích hợp đồng bộ giữa hạ tầng kỹ thuật hiện đại và công nghệ số tiên tiến, bao gồm hệ thống camera giám sát 24/7, trí tuệ nhân tạo, nhận diện biển số xe và khuôn mặt, và các xe vận chuyển container tự hành.
Mô hình cửa khẩu thông minh này đã giúp giảm thời gian thông quan, từ 3 - 5 ngày trước đây xuống còn chưa đầy 1 ngày. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí logistics mà còn tăng cường năng lực thông quan, giảm tình trạng ùn tắc, hư hỏng hàng hóa, đồng thời tăng cường khả năng giám sát và phát hiện sớm các hành vi vi phạm pháp luật như buôn lậu, gian lận thương mại hay xuất nhập cảnh trái phép.
Cùng với đó, Cục Cửa khẩu đã đẩy mạnh việc ứng dụng biên phòng điện tử, giúp giảm thiểu thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí. Đặc biệt, việc kết nối dữ liệu với các cơ quan chức năng của các quốc gia đối tác như Trung Quốc, Lào, Campuchia đã góp phần thúc đẩy hợp tác quốc tế trong quản lý cửa khẩu, bảo vệ biên giới, nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát xuất nhập cảnh và xuất nhập khẩu hàng hóa.
Một trong những bước tiến quan trọng trong công tác chuyển đổi số là triển khai thủ tục biên phòng điện tử gắn với Cơ chế một cửa quốc gia. Việc kết nối 17/18 thủ tục biên phòng điện tử trên Cổng thông tin một cửa quốc gia đã giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp và cơ quan chức năng.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, các đơn vị Bộ đội Biên phòng cửa khẩu đã giải quyết hơn 500 nghìn hồ sơ, với tỷ lệ giải quyết đúng hẹn lên đến 100%. Đồng thời, công tác xuất nhập cảnh đã được thực hiện cho hơn 80 triệu lượt người và hơn 9 triệu lượt phương tiện xuất nhập cảnh. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý cửa khẩu mà còn thúc đẩy mạnh mẽ giao thương quốc tế, góp phần vào phát triển kinh tế đất nước.
Bên cạnh việc cải cách thủ tục hành chính, Bộ đội Biên phòng cũng đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong công tác quản lý cửa khẩu và bảo vệ biên giới. Cơ chế hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc, Lào, Campuchia được duy trì hiệu quả, thúc đẩy mở cửa khẩu, nâng cấp các tuyến giao thông và cải thiện công tác xuất nhập cảnh.
Ngoài ra, Bộ đội Biên phòng cũng tích cực phối hợp với các tổ chức quốc tế như IOM, UNODC để nghiên cứu, ứng dụng công nghệ nhận diện hình ảnh trong việc quản lý giấy tờ xuất nhập cảnh, phát hiện hộ chiếu giả, bảo đảm an ninh cho công dân và doanh nghiệp quốc tế. Các nghiên cứu, xây dựng bản đồ số hệ thống cửa khẩu của Bộ Quốc phòng cũng đã giúp cải thiện hiệu quả công tác quản lý biên giới.
.svg){kind=icon}
