Khi du khách tìm về với giá trị chân thực
Những năm gần đây, du lịch nông thôn đang đổi thay theo xu hướng của thế giới: từ nghỉ dưỡng thụ động sang trải nghiệm, từ “đến để xem” sang “đến để sống”. Du khách không chỉ ngắm cảnh hay thưởng thức đặc sản, mà muốn được tự tay trồng rau, nấu ăn, làm đồ thủ công, sống trong không gian văn hóa bản địa.
Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, đây là sự dịch chuyển mạnh mẽ của hành vi tiêu dùng du lịch – hướng tới những giá trị chân thực và bền vững. Nếu trước đây, du lịch biển và đô thị chiếm ưu thế, thì nay nhiều người tìm đến các điểm nghỉ dưỡng vùng núi, miền quê, nơi cảnh quan thiên nhiên trong lành và văn hóa cộng đồng còn nguyên vẹn. Cùng với đó là sự gia tăng của nhu cầu du lịch xanh, giảm rác thải nhựa, tiết kiệm năng lượng, tiêu dùng thân thiện với môi trường.
Công nghệ cũng đang làm thay đổi diện mạo du lịch nông thôn. Các nền tảng số giúp người dân quảng bá homestay, farmstay, hay tour trải nghiệm chỉ bằng một chiếc điện thoại. Mạng xã hội biến những bản làng nhỏ trở thành điểm đến nổi tiếng, thu hút du khách trong và ngoài nước. Xu hướng “du lịch thông minh” đang mở ra cơ hội để du lịch nông thôn không còn đứng ngoài dòng chảy hội nhập.
Cùng với đó, sự đa dạng về mô hình – từ homestay, gardenstay, villagestay đến du lịch làng nghề và du lịch sinh thái – đã giúp nhiều địa phương tạo ra bản sắc riêng. Các sản phẩm OCOP, đặc sản vùng miền được tiêu thụ qua du lịch, không chỉ gia tăng giá trị kinh tế mà còn góp phần bảo tồn nghề truyền thống, văn hóa địa phương.
Tuy nhiên, đằng sau gam màu sáng ấy vẫn còn nhiều khoảng trống. Phần lớn các điểm du lịch nông thôn vẫn quy mô nhỏ lẻ, tự phát, thiếu đầu tư hạ tầng và dịch vụ. Sản phẩm còn trùng lặp, chưa bắt kịp nhu cầu thị trường. Lao động du lịch chủ yếu là nông dân, thiếu kỹ năng phục vụ và quản trị. Công tác xúc tiến, quảng bá còn yếu, chưa hình thành thương hiệu điểm đến rõ ràng. Những hạn chế đó nếu không sớm khắc phục, sẽ khiến tiềm năng của “du lịch làng quê Việt” mãi chỉ dừng ở quy mô hộ gia đình.
Từ tiềm năng đến chiến lược
Để du lịch nông thôn thực sự trở thành động lực phát triển, Cục Du lịch quốc gia Việt Nam đề xuất định hướng giai đoạn 2026–2030 tập trung vào phát triển chuyên nghiệp, xanh và gắn kết cộng đồng.
Trọng tâm là xây dựng du lịch nông thôn thành trụ cột của kinh tế xanh, góp phần trực tiếp vào mục tiêu kép: phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững.
Theo đó, phát triển du lịch nông thôn phải được đặt trong tổng thể quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội và sử dụng đất của địa phương. Việc chuyển đổi đất nông nghiệp, đất rừng sang mô hình du lịch kết hợp sản xuất cần được quản lý nhất quán, bảo đảm hài hòa giữa khai thác du lịch và bảo tồn sinh thái.
Cùng với quy hoạch, yếu tố con người được xem là “chìa khóa” then chốt. Người nông dân cần được đào tạo để trở thành chủ thể làm du lịch – không chỉ là người phục vụ mà là người kể chuyện về quê hương mình. Việc nâng cao kỹ năng nghề, ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ số, quản lý homestay, an toàn thực phẩm... sẽ giúp lao động nông thôn tự tin hòa nhập.
Mặt khác, phát triển du lịch nông thôn trong giai đoạn tới phải gắn với đổi mới mô hình quản trị và chính sách hỗ trợ. Nhà nước cần có cơ chế ưu đãi về tín dụng, đất đai, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng, khuyến khích các mô hình hợp tác xã, doanh nghiệp xã hội, khởi nghiệp trẻ tham gia chuỗi giá trị du lịch.
Công tác truyền thông, xúc tiến, quảng bá cũng phải được thay đổi. Mỗi vùng miền cần có chiến lược quảng bá đặc trưng – không chỉ là hình ảnh phong cảnh, mà là câu chuyện văn hóa, con người và trải nghiệm. Khi đó, du lịch nông thôn không còn là những điểm đến đơn lẻ mà trở thành “hành trình văn hóa sống động” của Việt Nam.
.svg){kind=icon}
