Tuyên truyền sát cơ sở, bám dân, bám bản
Đồn Biên phòng Tả Gia Khâu quản lý 8,661 km biên giới, 3 cột mốc và 17 thôn bản với 1.170 hộ/6.088 khẩu, trong đó dân tộc Mông chiếm 52,7%. Trước năm 2022, địa bàn xuất hiện 7–10 cặp tảo hôn mỗi năm, chủ yếu do phong tục lạc hậu, tư tưởng cưới sớm để tăng lao động và trình độ dân trí hạn chế. Hệ quả là trẻ sinh ra không có giấy khai sinh, bỏ học sớm, khó khăn trong quản lý dân cư và giảm chất lượng dân số.
Ngay sau khi Bộ Chỉ huy Biên phòng Lào Cai (nay là Ban Chỉ huy Biên phòng Lào Cai) triển khai mô hình điểm từ năm 2022, đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và các tổ chức chính trị – xã hội, triển khai tuyên truyền đa dạng: các buổi họp thôn, sinh hoạt hội phụ nữ, thanh niên; phát tờ rơi, áp phích, cẩm nang pháp luật; tuyên truyền tại trường học cho 3.244 học sinh. Toàn bộ 1.170 hộ gia đình trên địa bàn đều ký cam kết thực hiện phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Đặc biệt, đội ngũ già làng, trưởng dòng họ trở thành nhân tố quan trọng trong vận động nhân dân. Cách làm “bám dân, bám bản, bám cơ sở” giúp vừa tuyên truyền, vừa giám sát, can thiệp kịp thời các trường hợp có nguy cơ. Đồn Biên phòng còn phối hợp với các xã khi người dân có dấu hiệu tảo hôn liên quan đến xã khác, để cùng ngăn chặn, tuyên truyền và vận động.
Trong 3 năm qua, đơn vị đã tổ chức 136 buổi tuyên truyền tại 17 thôn, phát tờ rơi, áp phích, cẩm nang pháp luật; 72 lượt cán bộ đến trường học tuyên truyền trực tiếp cho 3.244 học sinh; đồng thời tổ chức các buổi họp thôn, sinh hoạt hội phụ nữ và đoàn thanh niên. Toàn bộ hộ gia đình đều ký cam kết thực hiện phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Chuyển biến rõ nét, nâng đời sống văn hóa vùng biên
Từ tháng 10/2022 đến 11/2025, địa bàn không còn hôn nhân cận huyết, không có phụ nữ dân tộc thiểu số dưới 18 tuổi sinh con, trẻ em đều được cấp giấy khai sinh đúng hạn. Nhân dân chuyển từ chấp nhận hủ tục sang tuân thủ pháp luật, tiếp tục học tập, lao động và phát triển kinh tế.
Sự thay đổi này góp phần nâng cao chất lượng dân số, ổn định an ninh trật tự và giúp các xã vùng biên đạt tiêu chí văn hóa, hộ nghèo, thu nhập trong xây dựng nông thôn mới. Nhiều thôn bản trước đây còn tồn tại tư tưởng lạc hậu nay trở thành “thôn văn hóa”, với thanh niên tập trung học tập, lao động sản xuất, người dân chủ động phát triển các mô hình kinh tế như trồng dược liệu, chăn nuôi tập trung và du lịch cộng đồng.
Thực tế tại các thôn, bản cho thấy, hủ tục “cha mẹ đặt đâu, con ngồi đấy” khiến tảo hôn vẫn diễn ra phổ biến, nhiều cháu gái e ngại tiếp xúc cán bộ. Địa bàn xa xôi, đường xá khó khăn, khí hậu khắc nghiệt càng làm công tác vận động trở nên vất vả. Cán bộ, chiến sĩ biên phòng phải đối mặt với áp lực từ gia đình khi vận động, nhưng vẫn kiên trì tuyên truyền để xóa bỏ tảo hôn, bảo vệ quyền lợi cho trẻ em.
Trung tá Nguyễn Duy Cường, Bí thư Đảng ủy – Chính trị viên Đồn Biên phòng Tả Gia Khâu nhớ lại kỷ niệm khi đi tuyên truyền: “Trong một buổi vận động tại thôn Ngải Thầu, dù quãng đường chỉ 7 km nhưng trời mưa và sương mù dày đặc, cán bộ phải mất gần 45 phút mới tới nơi. Gia đình ban đầu không tiếp nhận, nhưng sau hai ngày vận động liên tục, họ đã hiểu và ký cam kết không tái phạm.”
Thời gian tới, Đồn Biên phòng Tả Gia Khâu sẽ tiếp tục duy trì mô hình, mở rộng công tác truyền thông đến nhóm thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ, đặc biệt ở các thôn vùng cao. Đồng thời, ứng dụng công nghệ thông tin qua loa thông minh, nhóm Zalo thôn bản, mạng xã hội để lan tỏa thông tin phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết.
Đội ngũ già làng, người uy tín và cộng tác viên dân số tiếp tục được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, trở thành cánh tay nối dài cho lực lượng biên phòng trong tuyên truyền và giám sát. Song song với tuyên truyền, việc hỗ trợ phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho hộ dân cũng được đẩy mạnh nhằm giúp giảm nguyên nhân dẫn tới tảo hôn, đồng thời tạo cơ sở bền vững để xây dựng nông thôn mới vùng biên vững chắc, văn minh và giàu bản sắc văn hóa dân tộc.
.svg){kind=icon}
