Một mục tiêu của “Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021 – 2025” là đảm bảo an ninh, an toàn, bảo mật trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt; nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng và hiệu quả quản lý, giám sát của các cơ quan quản lý Nhà nước, minh bạch hóa các giao dịch thanh toán trong nền kinh tế, góp phần vào công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, tội phạm kinh tế, phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố.
Trong báo cáo hồi tháng 7/2025 về kết quả triển khai thực hiện Đề án này, Ngân hàng Nhà nước khẳng định: Thời gian qua, các hoạt động giám sát, đảm bảo an ninh, an toàn trong lĩnh vực thanh toán, trung gian thanh toán luôn được quan tâm, chỉ đạo, góp phần đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống thanh toán trong nền kinh tế.
Tuy vậy, bên cạnh những kết quả tích cực, theo Ngân hàng Nhà nước, một trong những tồn tại, hạn chế, làm cản trở phát triển thanh toán không dùng tiền mặt là tội phạm trong lĩnh vực công nghệ cao, thanh toán điện tử có diễn biến phức tạp với những hành vi, thủ đoạn tinh vi.
Ở góc độ chuyên gia lâu năm trong lĩnh vực an toàn, an ninh mạng, ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng Ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và hợp tác quốc tế của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia - NCA cho hay: An ninh mạng cho các hoạt động thanh toán, trong đó có thanh toán xuyên biên giới đang là vấn đề rất nóng.
Các hệ thống, công cụ thanh toán hiện nay rất tiện lợi. Và để có được hệ thống như vậy, tất cả các hệ thống phải thông qua mạng Internet, các máy tính, máy chủ và đây chính là những nguy cơ sẽ gây ra sự tấn công dữ liệu cá nhân. Các vụ tấn công vào hệ thống thanh toán trực tuyến không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn gây ra những cái lộ lọt dữ liệu và suy giảm niềm tin của người dùng.
Cùng với việc điểm ra những nguy cơ phổ biến (như lừa đảo và giả mạo, phần mềm độc hại, chiếm đoạt tài khoản và gian lận giao dịch, rò rỉ dữ liệu cá nhân và thông tin tài chính, tấn công chuỗi cung ứng và bên thứ ba, tấn công từ chối dịch vụ), chuyên gia NCA cũng nêu ra 5 nguyên nhân chính dẫn đến các vụ tấn công vào các hệ thống thanh toán trực tuyến, bao gồm thanh toán quốc tế.
Đó là, lỗ hổng kỹ thuật - chậm trễ vá lỗi, thiếu giám sát giao dịch; yếu tố con người - nhân viên bị lừa đảo, quản trị an ninh yếu kém; chuỗi cung ứng phức tạp sự phụ thuộc vào bên thứ ba khiến rủi ro lan rộng; khác biệt pháp lý và quy định quốc tế - một số nước lỏng lẻo, bị lợi dụng làm điểm trung gian; thiếu đầu tư cho an ninh mạng: nhiều tổ chức, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, chưa coi trọng đầu tư bảo mật.
Chuyên gia NCA khuyến nghị, các tổ chức tài chính và doanh nghiệp cần cập nhật và vá lỗi phần mềm khẩn cấp, áp dụng xác thực đa yếu tố; xây dựng hệ thống giám sát giao dịch bất thường bằng AI; kiểm toán định kỳ và đánh giá bảo mật của đối tác, bên thứ ba; và quan tâm đào tạo nâng cao nhận thức về an ninh mạng cho nhân viên.
Đối với cá nhân, lời khuyên để giao dịch thanh toán trực tuyến an toàn là người dùng cần cẩn trọng khi nhận email, tin nhắn lạ liên quan đến thanh toán; tránh sử dụng Wi-Fi công cộng khi giao dịch tài chính; sử dụng thẻ ảo hoặc ví điện tử có giới hạn để giảm rủi ro.
Nhận định thanh toán là huyết mạch của nền kinh tế nhưng cũng là mục tiêu hấp dẫn của tội phạm mạng, chuyên gia NCA nhấn mạnh, bài học rút ra từ các vụ tấn công vào ngân hàng, tổ chức tài chính, hệ thống thanh toán thời gian qua chính là không một hệ thống nào an toàn tuyệt đối.
“Chỉ bằng cách kết hợp đồng bộ công nghệ tiên tiến, quản trị an ninh chặt chẽ, đào tạo con người, khuôn khổ pháp lý rõ ràng và hợp tác quốc tế, chúng ta mới có thể bảo vệ hiệu quả dữ liệu cá nhân và đảm bảo sự an toàn, bền vững cho hệ thống thanh toán trực tuyến”, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn nhấn mạnh.
.svg){kind=icon}
